Bir neçə aydır ki, Cenin düşərgəsi genişmiqyaslı İsrail hücumuna məruz qalır; bu hücum təkcə “təhlükəsizlik əməliyyatı” xarakterindən çıxaraq coğrafi və ictimai soyqırım formasını alıb. Eyni mənzərə Tulkarəm və Nur Şəms düşərgələrində də təkrarlanır: ardıcıl dağıntılar, məcburi köçürmələr, buldozerlərlə bərpaolunmaz ziyanlar və hərbi hücumlar bu düşərgələrin məkan kimi mövcudluğunu, fələstinli şüurunda simvol olma statusunu təhlükə altına salır.
Baş verənlər göstərir ki, İsrail işğalçı qüvvələri Şimali İordan çayının qərb sahilindəki fələstinli düşərgələri hədəfə alan planlı bir strategiya həyata keçirir. Məqsəd bölgənin demoqrafik və coğrafi xüsusiyyətlərini dəyişdirmək, uzunmüddətli yəhudiləşdirmə layihəsini tamamlamaqdır.
Cenin: 161 gündür davam edən dağıntı və məcburi köçürmə
2025-ci il 21 yanvardan bəri Cenin şəhəri və onun düşərgəsi genişmiqyaslı İsrail hücumuna məruz qalır. Hər gün işğalçı hücum daha da şiddətlənir, mühasirə dərinləşir və planlı şəkildə evlərin dağıdılması və torpaqların buldozerlərlə məhv edilməsi davam edir.
600-dən çox ev tamamilə dağıdılıb, minlərlə ev qismən zədələnib və yaşanılmaz vəziyyətə düşüb. Davam edən hərbi əməliyyatlar nəticəsində 22 mindən çox fələstinli məcburi şəkildə köçkün düşüb və işğalçı qüvvələr onların geri qayıtmasına indiyə qədər imkan vermir.
Bu hücumlarla yanaşı işğalçılar ətrafdakı yüzlərlə dönüm kənd təsərrüfatı torpaqlarını da ələ keçirib. Məsələn, Cenin şəhərinin cənub-şərqində yerləşən Raba kəndində 2000 dönümdən çox torpaq zəbt olunub, şəhərin cənub-qərbindəki Yabud qəsəbəsində isə geniş ərazilərin müsadirəsi üçün xəbərdarlıq edilib.
Bu addımlar göstərir ki, işğalçı qüvvələr yalnız müqavimət döyüşçülərini və ya onların infrastrukturunu deyil, bütün fələstinliləri torpaq və evlərindən məhrum edərək onları öz doğma coğrafiyalarından tamamilə çıxarmağı hədəfləyir.
Dağıntılar intensiv gecə basqınları ilə müşayiət olunur. Məsələn, əl-Cəbariyyat məhəlləsində “ət-Tahir” binasında yaşayanlar çıxarılıb və bina hərbi qərargaha çevrilib. Eyni mənzərələr Mərka kimi kəndlərdə də təkrar olunub, burada müqavimət qüvvələrinin atdığı partlayıcıların səsləri və işğalçıların intensiv atəşləri eşidilib.
Fələstin Qırmızı Aypara Cəmiyyəti yüzlərlə hüquq pozuntusunu sənədləşdirib, məsələn, şəhərin ətraf yolunda 43 yaşlı bir mülki vətəndaşın işğalçı əsgərlər tərəfindən döyülməsi – bu, gündəlik baş verən onlarla oxşar hadisədən sadəcə biridir.
Tulkarəm və Nur Şəms düşərgələri: düşərgələrin mərhələli şəkildə məhv edilməsi
Tulkarəm və Nur Şəms düşərgələrində eyni qaranlıq mənzərə təkrar olunur; işğalçı qüvvələr 150 gündən çoxdur ki, hücumlarını davam etdirir. Təkcə Nur Şəms düşərgəsi 141 gündür ardıcıl mühasirə və dağıntıya məruz qalır. İşğalçı qüvvələr 2025-ci ilin may ayında rəsmi olaraq elan edib ki, düşərgələrdə ümumilikdə 106 binanı — Tulkarəmdə 58, Nur Şəmsdə isə 48 binanı — “yolların açılması və coğrafi mənzərənin dəyişdirilməsi” bəhanəsi ilə dağıtmağı planlaşdırır; bu ifadələr isə əslində sistemli köçürmə layihəsini gizlədir.
Bu hücumlar nəticəsində bu günə qədər biri uşaq və biri səkkiz aylıq hamilə qadın olmaqla 13 fələstinli şəhid olub, onlarla yaralı və çoxsaylı həbslər baş verib, fələstinlilərə qarşı müxtəlif zorakılıqlar törədilib.
Tamamilə dağıdılan evlərin sayı 400-dən çoxdur, qismən zədələnən evlərin sayı isə 2573-ə çatır. Bu dağıntılar nəticəsində 25 mindən çox fələstinli məcburi köçkün düşüb, düşərgələrin girişləri bağlanıb.
Həftələrdir bölgədə hərbi eskalasiya müşahidə olunur; işğalçı qüvvələrə daimi hərbi dəstək göndərilir, kəşfiyyat dronları fasiləsiz uçuşlar həyata keçirir, Tulkarəmin şimalındakı Atil, Bal’a, Deyr əl-Ğuson kimi qəsəbələrdə tez-tez basqınlar və axtarışlar aparılır. Kütləvi həbslər qeydə alınıb, məsələn, səhər saatlarında Əbu əl-Auf ailəsinin dörd gənc üzvü evlərindəki əşyalar dağıdıldıqdan sonra həbs edilib.
İşğalçı bu əməliyyatlarla əslində nə istəyir?
Bu faktlar göstərir ki, işğalçı qüvvələr yalnız “müqavimət infrastrukturunu” hədəfə almır, düşərgələri mövcudluq üçün təhlükə kimi görür və onları kökündən məhv etməyə çalışır. İşğalçının məqsədi təkcə taktiki hərbi hədəflərlə məhdudlaşmır, o, bütün bir mühiti məhv edərək düşərgələri xalqın dayağından yaşanılmaz fəlakət zonasına çevirmək istəyir.
Eyni zamanda işğalçı qüvvələr, düşərgələrin təmsil etdiyi müqavimət ruhunu qırmaq, fələstinli düşərgələrin “davam edən Nakba”nı simvolizə edən rəmzi dəyərini məhv etmək və İordan çayının qərb sahilinin şimalı ilə 1948-ci ildə işğal olunmuş Fələstin əraziləri arasında tampon zona yaratmaq istəyir. Bütün bunlar göstərir ki, düşərgələrin dağıdılması sadəcə hərbi əməliyyat deyil, öncədən planlaşdırılmış, məqsədli bir strategiyadır.