İsrail qəzetlərindən birinin yazdığına görə, Çində İranla Səudiyyə Ərəbistanının razılığa gəlməsi, sionist rejiminə böyük şok olub və “İsrailin üzünə tüpürmək” mənasını verən “İran əleyhinə inşa edilmiş regional müdafiə divarı”-nın süqut etməsinə səbəb olub.
Xarici KİV-in veridiyi məlumata görə, görünür ki, İran və Səudiyyə Ərəbistanı arasında əlaqələrin bərpasına dair razılaşmanın elan olunması, sionistlərin xoşuna gəlməyib. Sionist rejimi qəzetlərindən biri, cümə günü razılaşma elan olunandan sorna yazıb: Riyad və Tehran arasında əlaqələrin bərpa olunması, Tel-Əvivin üzünə tüpürmək deməkdir.
İsrailli jurnalist “İtemar Ayxenr”, bir təhlildə yazıb: Cümə günü Çinin vasitəçiliyi ilə İranla Ərəbistan arasında imzalanan razılaşma, 2016-cı ildən iki ölkə arasında kəsilmiş əlaqlərin bərpasına səbəb olub. Dramatik bir addımdır. İlk növbədə və hər şeydən əvvəl ABŞ-ın rəhbərliyinə inamsızlığın göstəricisidir. Həmçinin, səudiyyəlilərin, İranı təcrid etmək üçün (sionist rejiminin) baş naziri Netanyahunun baxışına inamsızlığını büruzə verməkdir. Bu, Netanyahunun Ərəbistandan Hayfaya qatar yolu çəkməklə iki ölkə arasında əlaqələrin normallaşmasına dair baxışına işarə etdiyi bir vaxtda baş verib.
O, deyib: Ağ ev bildirib ki, səudiyyəlilər İranla əlaqələrin bərpası ilə əlaqədar müzakirələrdə ABŞ-ı prosesə qatıblar. Necə ki, biz öz danışıqlarımızda onları məlumatlandırırıq. Amma biz birbaşa bu müzakirələrə daxil olmadıq.
Ayxenr, təhlilin davamında yazıb: “Görünür Netanyahu, fikirləşir ki, onun səylərinə zərbə vurulub. Çünki, Netanyahunun dünyaya baxışı qara ya ağdır: Ya İranın yanındasız ya da ona qarşısınız. İsrail Ərəbistana İranla müxalif olan bir ölkə kimi baxırdı. Bu, İsrail və Ərəbistan arasında gizli münasibətlərin sehrli sirri idi. Ərəbistan da İsrailə İranla müxalif olan müttəfiq- bir növ sığorta siyasəti- kimi baxır. Əslində, Riyadla Tel-Əvivin arasının istiləşməsi Tehrana görə idi.”
O, əlavə olaraq deyib ki, Ərəbistanın İranla münasibətlərinin bərpasına dair qərarı, əməldə İsrailin üzünə tüpürmək kimidir. İsrail gərək qorxsun ki, ola bilsin səudiyyəlilər İsrailin güvənilən heç bir hərbi seçiminin olmadığı qənaətinə gəliblər. Buna görə də “yırtıcı İranla” yola getmək üçün hərəkətə keçməyə və onunla qarşılıqlı anlaşma əldə etməyə üstünlük verib.”
Bu israilli təhlilçi, həmçinin, deyib: Əgər İran və Ərəbistan arasında razılaşma icra olunsa, Netanyahunun İbrahim razılaşmasının dairəsinin genişlənməsi üçün göstərdiyi səylərə ciddi zərbə dəyəcək…”
Bu məlumata əsasən, İranla Ərəbistanın diplomatik əlaqələrinin bərpası, sionist rejimi üçün böyük bir şok olub. Müxalif partiyalar və keçmiş rəsmilər bundan baş nazir Netanyahunun məsuliyyət daşıdığını bildiriblər.
Sionist rejiminin keçmiş baş naziri Naftali Bennett: “İranla Ərəbistanın əlaqələrinin bərpası, Tehran üçün “siyasi bir qələbə”, İslam Respublikasına qarşı regional ittifaqın yaradılması üçün göstərilən səylərə “halək edici zərbə” və “Netanyahu hökuməti üçün faciəli məğlubiyyət”-dir. Bu, siyasi qəflət, ümumi zəiflik və ölkə daxilindəki toqquşmaların nəticəsidir.”
Sionist rejiminin keçmiş Müdafi naziri Benni Qantz da İranla Ərəbistan arasındakı əlaqələrin bərpasını “narahat edici dəyişiklik” adlandırıb və Twitterdə yazıb: İsrail hökumətinin üzləşdiyi böyük təhlükəsizlik problemləri artmaqdadır və baş nazir (Benyamin Netanyahu), onun hökuməti totalitar çevrilişlə məşğuldur.”
Son bir neçə ildə İranla mübarizə aparmaq üçün regionda Vaşinqtonun rəhbərliyi altında Səudiyyə Ərəbistanının başçılğı ilə mötədil ölkələrdən ibarət koalisiyanın yaradılmasından ötrü danışıqlar getdiyi barədə söhbətlər olub.
Sionist rejimində müxalifət lideri “Yair Lapid” də da İranla Ərəbistan arasındakı razılaşmanı “Tel-Əvivin xarici siyasətinin tamamilə məğlubiyyəti və İran əleyhinə regional müdafiə divarının dağılması” kimi qiymətləndirib.
O, deyib: “Bu hadisə elə bir zamanda baş verir ki, siz İranla mübarizə və ABŞ-la əlaqələrin güclənməsi üzərində işləmək əvəzinə, bütün günü məhkəmə dəliliyi ilə məşğul olursunuz.”
Ayətullah Seyid İbrahim Rəisinin Pekinə səfərinin ardınca, Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi “Əli Şamxani”, Martın 6-sı Pekin şəhərində prezidentin səfər müqavilələrini izləmək üçün İran və Ərəbistan arasındakı məsələlərin son həlli məqsədi ilə intensiv müzakirələrə başlayıb.
Bu müzakirələrin sonunda 10 Mart 2023-cü il tarixində Pekində Böyük Məqamlı Rəhbərin nümayəndəsi və Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi “Əli Şamxani”, Ərəbistan Milli Təhlükəsizlik müşaviri və Nazirlər Şurasının üzvü olan nəzarətçi nazir “Musaid ibn Muhəmməd Əl-Əyban” və Çin Xalq Respublikasının Dövlət Şurasının üzvü, Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun üzvü, partiyanın xarici işlər üzrə Mərkəzi Komisiyasının rəhbəri “Vanq Yi” arasında üçtərəfli bəyanat verilib.
Bu bəyanatda İran və Ərəbistan iki ölkə arasındakı diplomatik əlaqələrin bərpası və növbəti bir neçə ay ərzində səfirliklərin açılması barədə xəbər veriblər, hər iki tərəflə yaxşı əlaqələri olan Omanın bu yolda vasitəçiliyinə işarə ediblər.
İran İslam Respublikası və Səudiyyə Ərəbistanı 2014-cü ilin Yanvar ayında Ərəbistan tərəfdən bir tərəfli qaydada və bu ölkənin Tehrandakı səfirliyi qarşısında mitinq, səfirliyə daxil olma və həmçinin, Məşhəddə Ərəbistanın baş konsulluğu önündə Şeyx Nimrin edamına reaksiya üçün keçirilən mitinqin ardınca iki ölkə arasında diplomatik əlaqələrin kəsilməsindən sonra 2021-ci ilin Aprel ayından təhlükəsizlik səviyyəsində danışıqlara başlayıblar. Danışıqların 4 dövrəsi ötən il keçirilib. İraqın Xarici İşlər naziri Fuad Hüseynin sözlərinə əsasən, bu danışıqların əhatə dairəsi iki ölkənin təhlükəsizlik qrumları arasında olub. 5-ci dövrə isə ötən May ayında keçirilib.
