7 iyul 2025-ci il tarixində İsrailin müdafiə naziri Yisrael Kats ordusuna və nazirliyinə Qəzza zolağının cənubunda, ordunun tamamilə dağıtdığı Rəfah şəhərinin yerində “humanitar şəhər” adlı yeni bir layihənin qurulması üçün plan hazırlamağı tapşırdığını elan edib.
Katsın sözlərinə görə, bu “şəhər” ilkin mərhələdə 600,000 fələstinlini qəbul edəcək və gələcəkdə bütün əhalini əhatə edə bilər. Şəhərə giriş yalnız təhlükəsizlik yoxlamasından sonra mümkün olacaq və tam şəkildə İsrail ordusunun nəzarətində həyata keçiriləcək. Sakinlərə yardımın guya beynəlxalq təşkilatlar vasitəsilə təmin ediləcəyi iddia olunur.
“Humanitar şəhər” – əslində, İsrailin 2023-cü ilin oktyabrından bəri davam edən hücumları zamanı Qəzzanın cənubunda, Rəfahın qərbində yerləşən əl-Mavasi bölgəsində yaratdığı və “təhlükəsiz zona” kimi təqdim etdiyi bir ərazidir. İsrail bu ərazini mülki əhalinin bombardmandan qaçması üçün hərbi əməliyyatlardan uzaq və yardım üçün nəzərdə tutulmuş bir yer kimi tanıdır.
Lakin faktiki vəziyyət tamamilə fərqlidir. Hüquq-müdafiə təşkilatlarının və yerli mənbələrin bildirdiyinə görə, bu “şəhər” ciddi infrastruktur çatışmazlığı ilə qarşı-qarşıyadır – nə su, nə elektrik, nə də səhiyyə xidmətləri var. Bu layihə daha çox açıq hədəf sahəsinə çevrilmiş, qorumasız və köçkünlərin toplaşdığı “insani tələ” kimi xarakterizə olunur.
BMT-nin Fələstinli Qaçqınlara Yardım Agentliyinin (UNRWA) sözçüsü Tamara ər-Rifai bildirib ki, bu plan əslində Misir sərhədində böyük bir internasiya düşərgəsi yaratmaq deməkdir və “humanitar şəhər” adlandırılması insanlıq prinsiplərinə təhqirdir.
İsrailin keçmiş baş naziri Ehud Olmert də planı sərt şəkildə tənqid edərək, bunu “etnik təmizləmənin tərkib hissəsi” və “hərbi cinayətlərin davamı” kimi qiymətləndirib.
İsrailin 14-cü televiziya kanalının məlumatına görə, ordunun baş naziri Netanyahunu bu planın həyata keçirilməsinin bir il çəkəcəyi barədə məlumatlandırması, hökumət daxilində narazılıq yaradıb. Hərbi rəhbərlik bu planın həm hüquqi, həm humanitar, həm də logistika baxımından ciddi risklər daşıdığını qeyd edib.
Layihə geniş beynəlxalq və yerli tənqidlərə səbəb olub. O, fələstinlilərin kütləvi şəkildə zorla köçürülməsi və ayrı-seçkiliyə əsaslanan təcrid siyasəti kimi qiymətləndirilir.