İllərlə davam edən hücumlardan sonra Al-Muarrajat Şərqindəki fələstinli kəndin son sakinləri, şiddətli gecə basqınından sonra evlərini söküb çıxmaq məcburiyyətində qalıb.
Cümə axşamı axşamı, İsrailli məskunlaşanlar İordan vadisində, işğal olunmuş İordan çayının qərb sahilində yerləşən Al-Muarrajat ərazisindəki fələstinli Bədəvi kəndinin cəmi bir neçə metrliyində çadır qurublar. Al-Muarrajat Şərqi kiçik bir daşlıq təpədə yerləşir və illərlə yaxınlıqdakı Movot Yorihu yaşayış məntəqəsindən gələn artan hücumlarla üz-üzə qalıb.
Artıq otuz ailə kəndi tərk etməyə məcbur olmuşdu. Qalan 20 ailə isə indiyə qədər möhkəm dururdu, lakin bu basqın kənd üçün son zərbə oldu. Gecə məskunlaşanlar evdən-evə gəzərək ailələri silah gücü ilə çıxardı.
Sakin Aliyə Mlihat dərhal polisə zəng edib, lakin polis gec reaksiya verib. Nəhayət, sərhəd polisi və üç hərbi cip gəlsə də, heç nə etməyiblər, əksinə, hücumları asanlaşdırıblar.
Mlihat bildirib ki, məskunlaşanların sayı getdikcə artıb, 50-yə yaxın olub və onlar sərbəst şəkildə ərəb dilində danışırdılar. “Əsgərlərin üzlərində məskunlaşanların hərəkətlərini bəyəndiklərini göstərən bir məmnuniyyət, hətta sevinclə dolu ifadələr var idi,” – deyə o, Middle East Eye-ə danışıb.
Mlihat hücumu telefonla çəkərkən təhqir və təhdid olunub, yeniyetmə oğlanlar onu döyməyə cəhd ediblər.
Hücumu yeni post quran və sanksiya altına alınmış israilli məskunlaşan Zohar Sabah rəhbərlik edib. Sabah M16 avtomatı ilə gəlib, sakinlərə “İordaniyaya qaçın” deyə qışqırıb.
Təxminən bir saat sonra məskunlaşanlar Mlihatın qapısına çatıb. “Evimizi axtarmağa başladılar, ‘İndi çıxın!’ deyə qışqırırdılar. Mən isə ‘Biz getməyəcəyik!’ deyə cavab verdim, amma onlar ailəmə qarşı təhqirlərini davam etdirdilər,” – deyə Mlihat xatırlayıb.
Nəticədə, o və ailəsi, eləcə də qalan ailələr məcburən evlərini sökərək əşyalarını yük maşınlarına yığıb və kəndi tərk edib. “Xatirələrimizi, arzularımızı, mətbəx ləvazimatlarımızı, dərsliklərimizi və bacımın imtahan vərəqlərini toplayıb getməkdən başqa çarəmiz yox idi,” – deyə o bildirib.
Hazırda icma fərqli yerlərə, o cümlədən Al-‘Awsaj və Al-Auja kəndlərinə səpələnib. Mlihat və ailəsi qaçqın düşərgəsinin kənarında “sığınacaqsız, susuz, nəfəs ala bilmədən” qalır.
“Temperatur 40 dərəcədən yuxarıdır, gün altında çarəsizik,” – deyə o bildirib. Bacısının psixoloji durumu ağırdır, o, imtahanlarına qızmar günəş altında, susuz hazırlaşmağa çalışır.
“Əvvəlcə ən yaxşı şagirdlərdən idi, amma yaşadıqlarından sonra göz yaşlarını saxlaya bilmir. Təhsil Nazirliyindən heç kim ona dəstək üçün müraciət etməyib,” – deyə Mlihat deyib.
Atası basqın zamanı sinəsindən zərbə alıb, nəfəs almaqda çətinlik çəkir, anası isə hücum gecəsindən bəri dayanmadan ağlayır.
Çarəsiz seçim
Mlihat Al-Muarrajat Şərqində doğulub böyüyüb, ailəsi burada dörd onillikdir yaşayırdı.
Onun sözlərinə görə, 2020-ci ilin oktyabrından bəri icma məskunlaşanların zorakılığının davamlı artdığını görüb; əvvəlcə heyvanlarının oğurlanması və otlaq sahələrindən istifadələrinə qoyulan məhdudiyyətlərlə başlayıb.
Bir dəfə məskunlaşanlar onların qoyunlarını zəhərləyiblər.
Lakin İsrailin Qəzzaya qarşı müharibəsi başladıqdan sonra zorakılıq daha da şiddətlənib, sağçı hökumətin işğal olunmuş İordan çayının qərb sahilində nəzarətini gücləndirmə istəyi məskunlaşanları daha da cəsarətləndirib.
Oktyabrda Sabahın da daxil olduğu məskunlaşanlar klublarla silahlanaraq yerli məktəbə hücum edib, müəllim və şagirdləri döyüb, məktəb direktorunu bağlayıblar, nəticədə direktor xəstəxanaya yerləşdirilib. Hücumdan sonra, məktəbin girişinə qanı xatırladan qırmızı boyalı kuklalar qoyublar. Eyni kuklalar 23 yanvarda baş verən digər hücum zamanı məktəbin qarşısında saxta uşaq qəbirlərini “bəzəmək” üçün istifadə edilib.
Fevral ayında onlar kənd məscidini tamamilə yandırıblar.
Mlihat bildirib ki, hücumlar “təşkilatlanmış şəkildə” həyata keçirilib, məskunlaşanların sayı nəzərəçarpacaq dərəcədə artıb.
Norveç Qaçqınlar Şurasının kommunikasiya müşaviri Şayna Lou bildirib ki, bu zorakılıq, dördüncü Cenevrə Konvensiyasının 49-cu maddəsinə görə qadağan edilmiş məcburi köçürmə sayıla bilər və beynəlxalq hüquqa əsasən hərbi cinayətdir.
“O insanlar çarəsiz bir seçimlə üz-üzə qaldılar, artıq dözülməz həddə çatmışdılar. Bu, könüllü çıxış deyil,” – deyə Lou vurğulayıb.
Muarrajata edilən hücumlar, işğal olunmuş İordan çayının qərb sahilinin böyük hissəsini – İsrail nəzarətindəki C zonasını – fələstinlilərdən təmizləmək məqsədilə məskunlaşan zorakılığının artmasının bir hissəsidir.
“Biz bu şiddətli hücumların, xüsusilə gecələr baş verdiyini görürük. İndi Ramallahın şərqində geniş ərazidə bunun təkrarlandığını müşahidə edirik,” – deyə Şayna Lou bildirib.
Məskunlaşanlar tez-tez ordu mühafizəsi altında hərəkət edirlər və İsrail hökumətinin dəstəyi ilə cəsarətlənirlər; may ayında 22 yeni məskunlaşma məntəqəsi təsdiqlənib.
“Müntəzəm hücumlar və sistemli köçürmələr yalnız bir neçə ekstremist qrupun fəaliyyəti ilə izah oluna bilməz – əksinə, bu, torpağımız üzərində tam nəzarət əldə etməyə yönəlmiş rəsmi dövlət siyasətinin bir hissəsidir,” – deyə Mlihat bildirib.
Al-Muarrajatın məcburi köçürülməsi, may ayının sonunda yaxınlıqdakı Bədəvi icması olan Muğayir əd-Deirdə yaşayanların köçürülməsindən sonra baş verib.
İsrail hüquq qrupu Stop the Wall bildirib ki, məskunlaşanlar kəndin ortasında çadır qurublar, onu yaxınlıqdakı avanpostdan gələn su şəbəkəsinə qoşublar. Daha sonra avanpostu genişləndirərək 125 sakini Beituniyadakı sənaye zonasına qaçmağa məcbur ediblər; burada onların su və elektrikə çıxışı yoxdur.
Bu kampaniyada Sabahla yanaşı, digər sanksiya tətbiq olunmuş məskunlaşan Ben Pazi də iştirak edib; hər ikisi Böyük Britaniyanın sanksiyalar siyahısına salındıqdan sonra hücumda iştirak ediblər.
İyun ayında kəndin mərkəzində yeni məskunlaşma avanpostu yaradıldığından, 130 sakinin yaşadığı yaxınlıqdakı Ras Ein əl-Auca icmasının növbəti hədəf olacağı gözlənilir.
“Biz artıq bu nümunəni görmüşük və indi məskunlaşanlar başa düşüblər ki, bunu təkrarlaya bilərlər,” – deyə Lou Middle East Eye-a bildirib.
“Sadəcə bir neçə nəfər avanpost qurur, öz sürülərini icmanın ənənəvi otlaq sahəsində otarır, su resurslarına nəzarəti ələ keçirir, qoyunları oğurlayır, icmanı qorxudur və onların ətrafdakı təbii resurslardan istifadə etməsinə mane olur.
“Sonra isə gecələr baş verən şiddətli hücumların artmasını görürük. İndi Ramallahın şərqində bu hadisələrin ardıcıl surətdə təkrarlandığını müşahidə edirik.”
Lou bildirib ki, bu icmalara təsirlər “dağıdıcıdır”, çünki İordan çayının qərb sahilində torpaq və su resurslarına çıxış getdikcə azalır, bu da köçkünləri yerləşmək üçün çox məhdud seçimlərlə üz-üzə qoyur və onları borca salır.
“O qədər borca girirlər ki, sürülərini satmaq məcburiyyətində qalırlar və əsas gəlir mənbələrini itirirlər,” – deyə Lou bildirib.
“Hazırda İordan çayının qərb sahilində fələstinli icmaların silinməsini görürük – bu halda C zonasındadır – amma həmçinin B zonasının bəzi hissələrində də icmalar köçürülür və A zonasındakı ərazilərdə də məskunlaşan zorakılığı baş verir,” – deyə Lou əlavə edib.
A zonası İordan çayının qərb sahilinin 21 faizini əhatə edir və Fələstin Muxtariyyətinin tam inzibati nəzarətindədir; B zonası 18 faizi təşkil edir və qismən Fələstin Muxtariyyətinin nəzarətindədir.
“Əgər fələstinli icmalar bu ərazilərdən çıxarılarsa, bu, İsrailin məskunlaşma layihəsini genişləndirməsinə və məskunlaşma məntəqələrini bir-birinə bağlayaraq yeni məntəqələr qurmasına imkan verəcək,” – Lou izah edib.
“Bu, beynəlxalq ictimaiyyətin dəstəklədiyini iddia etdiyi iki dövlətli həll yolunun artıq mümkün olmayacağı, ya da geniş ərazilərdə fələstinli əhali qalmadığı üçün praktiki olaraq artıq mümkün olmadığı anlamına gəlir.”
Lou vurğulayıb ki, diplomatlardan fələstinli kəndlərə tez-tez səfərlər edilsə də, beynəlxalq ictimaiyyət onların köçürülməsinin qarşısını almaq üçün kifayət qədər iş görmür.
“Onlar bu icmalara baş çəkiblər, köçürülməyə qarşı açıqlama veriblər, amma bu köçürmələrin baş verməsinin qarşısını almaq üçün yetərli iş görmürlər,” – deyə Lou bildirib.
Mənbə: The Mİddle East Eye