İsrail ordusunun “Dəmir Divar” əməliyyatı nəticəsində yanvardan bəri 30,000 fələstinli köçkün düşüb, düşərgələr boşaldılıb, evlər dağıdılıb
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı 15 iyul tarixində xəbərdarlıq edərək bildirib ki, İsrailin İordan çayının işğal olunmuş Qərb sahilində aylarla davam edən “Dəmir Divar” adlı hərbi əməliyyatı 1967-ci ildən bəri fələstinlilərin ən böyük miqyaslı məcburi köçünə səbəb olub. BMT-nin məlumatına görə, 2025-ci ilin əvvəlindən bu yana 30,000 nəfər zorla yaşadıqları ərazilərdən çıxarılıb, bəzi qaçqın düşərgələri tamamilə boşaldılıb.
BMT-nin İnsan Hüquqları Ofisinin sözçüsü Səmin əl-Xeytan bildirib ki, davam edən bu məcburi köç beynəlxalq hüquqa zidd hesab oluna bilər. Onun sözlərinə görə, “işğal olunmuş ərazilərdə mülki əhalinin daimi şəkildə köçürülməsi qanunsuz transfer sayılır” və mövcud hallardan asılı olaraq “etnik təmizləmə kimi qiymətləndirilə bilər.” O, İsrail əməliyyatının “Qərb sahilinin geniş hissələrini fələstinlilərdən boşaltdığını” deyib.
BMT-yə bağlı UNRWA-nın sözçüsü Juliette Touma bildirib ki, əməliyyat əsasən İordan çayının şimalındakı qaçqın düşərgələrini əhatə edir və “İkinci İntifada dövründən bəri ən uzunmüddətli hərbi müdaxilə” kimi xarakterizə olunur. O əlavə edib ki, bu, “1967-ci ildən bəri Qərb sahilində fələstinlilərin ən geniş miqyaslı köçünə” yol açıb.
Xeytan-ın sözlərinə görə, məcburi köçkünlərin əksəriyyəti Cenin Qaçqın Düşərgəsindəki sakinlərdir.
Eyni dövrdə İsrail qüvvələri həmin ərazidə təxminən 1,400 evin sökülməsi üçün göstəriş verib. Xeytan bu rəqəmləri “təhlükəli və narahatedici” adlandırıb.
2023-cü ilin 7 oktyabr tarixindən bəri aparılan söküntü əməliyyatları nəticəsində 2,907 fələstinli yerindən edilib. Bununla yanaşı, daha 2,400 nəfər – onların yarısı uşaqlardır – yəhudi məskunlaşanlar tərəfindən zorla köçürülüb.
2025-ci ilin ilk yarısında BMT 757 məskunlaşan hücumu qeydə alıb – bu, 2024-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 13 faiz artım deməkdir. Təkcə iyun ayında məskunlaşanların hücumları nəticəsində 96 fələstinli yaralanıb – bu, son 20 ildən artıq dövr ərzində ən yüksək aylıq göstəricidir.
İsrail qüvvələri Cenin, Tulkərəm və Nur Şəms düşərgələrindəki evlərinə qayıtmaq istəyən silahsız mülki şəxslərə qarşı döyüş sursatı ilə atəş açıblar.
Həlak olanlar arasında 2024-cü ilin yanvar ayında Aş-Şuhəda kəndində evinin içində başından vurulan iki yaşlı Ləylə əl-Xətib və 3 iyul tarixində namazdan dönərkən velosiped sürərkən öldürülən 61 yaşlı Vəlid Bdeir də var.
7 oktyabrdan bu yana, İsrail qüvvələri və məskunlaşanlar tərəfindən işğal olunmuş Qərb sahilində azı 964 fələstinli öldürülüb.