Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ekspertləri bildirib ki, İsrail işğalçı qüvvələrinin son iyirmi ayda həyata keçirdiyi hücumlar nəticəsində Qəzza zolağında və Fələstinin digər işğal olunmuş ərazilərində məcburi yoxa çıxarılma hallarının geniş yayılmış formaları ortaya çıxıb. Bu hallar səhiyyə işçiləri, jurnalistlər və digər peşə sahibləri də daxil olmaqla, qadın və uşaqları da əhatə edir.
Ekspertlər rəsmi bəyanatlarında qeyd ediblər ki, 7 oktyabr 2023-cü ildən bəri təxminən 4000 fələstinli – aralarında uşaqlar və yaşlılar da olmaqla – itkin düşmüş hesab olunur. Onlar bu şəxslərin aqibəti və saxlanıldıqları yerlər barədə dərhal məlumat verilməsini tələb edərək, məcburi yoxa çıxarma hallarının “hətta müharibə və ya fövqəladə hallar zamanı belə əsla əsaslandırıla bilməyəcəyini” vurğulayıblar.
Ekspertlər qeyd ediblər ki, işğalçı qüvvələrə “qanunsuz döyüşçü” adlandırdıqları şəxsləri qeyri-müəyyən müddətə həbs etməyə icazə verən qanun və hərbi əmrlər beynəlxalq və humanitar hüququn açıq şəkildə pozulmasıdır. Onlar bu ciddi hüquq pozuntularının dərhal dayandırılmasını tələb ediblər.
Bəyanatda bildirilib ki, hal-hazırda əsas prioritet itkin düşmüş şəxslərin taleyinin müəyyənləşdirilməsidir – onların sağ qalıb-qalmadıqları və ya işğal rejiminin həbs mərkəzlərində şəhid olub-olmadıqları aydınlaşdırılmalıdır. BMT-nin məcburi yoxa çıxarılma üzrə işçi qrupu bu hallar barədə sənədləşdirməni davam etdirir, xüsusən də sonuncu dəfə yoxlamalardan keçərkən, xəstəxanalarda və ya işğalçı qüvvələr tərəfindən həbs edilərkən görülən şəxslərlə bağlı.
Ekspertlər əlavə ediblər ki, bu hallar əksər hallarda ailələrə bildirilmir və rəsmi qeydiyyata alınmır, nəticədə saxlanılan şəxslər ailələri və ya vəkilləri ilə tam əlaqəsiz qalır, bu isə fundamental hüquqların açıq şəkildə pozulması deməkdir.
Bəyanatda o da qeyd olunub ki, itkin düşənlərin ailələrinin yaşadığı psixoloji əzab və qeyri-müəyyənlik bəzən psixoloji işgəncə və ya qeyri-insani rəftar səviyyəsinə çatır. Ekspertlər işğalçı rejimi həbs zamanı baş verən ölümlərlə bağlı müstəqil araşdırmalar aparmağa və şəhidlərin cənazələrini ailələrinə təhvil verməyə çağırıblar.
Ekspertlər bildiriblər ki, bu hallar barədə məlumat vermənin zəif olmasının səbəbləri əsasən qisas qorxusu və etimadsızlıqdır. Onlar fələstinli ailələri və vətəndaş cəmiyyətini BMT-nin xüsusi mexanizmlərinə müraciət etməyə çağırıblar.
Bəyanatda qeyd olunub ki, BMT bu hüquq pozuntuları ilə bağlı İsrail hökumətinə rəsmi şəkildə müraciət edib, lakin hələ ki, heç bir cavab almayıb.
Bu BMT xəbərdarlığı, ABŞ-ın birbaşa dəstəyi ilə, İsrailin Qəzza zolağında 7 oktyabr 2023-cü ildən bəri həyata keçirdiyi soyqırımın – qətl, aclıq, dağıntı və zorla köçürmənin – davam etdiyi bir zamanda verilir. Bu soyqırım beynəlxalq çağırışlara və Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin hücumların dayandırılması ilə bağlı əmrinə baxmayaraq həyata keçirilir.
İndiyə qədər bu müharibə nəticəsində 198 mindən çox fələstinli şəhid olub və ya yaralanıb, onların böyük əksəriyyəti qadınlar və uşaqlardır. Bundan əlavə, 11 mindən çox insan itkin düşüb, yüz minlərlə insan isə məcburi köçkün halına düşüb. Bölgədə aclıq onlarla uşağın həyatına son qoyub, və sektorun bütün həyat sahələrini əhatə edən genişmiqyaslı dağıntı yaşanıb.