İsrailin “Yedioth Ahronoth” qəzeti yazır ki, Qəzza sektorunda istifadə olunan zirehli hərbi nəqliyyat vasitələri əsgərlərə xarici dünyanı məhdud şəkildə görmək imkanı verir. Bu vasitələrin içində, künclərə yerləşdirilmiş kiçik ekranlardan əsgərlər yalnız toz buludları və qaranlıq içində viran olmuş evlərin siluetlərini görə bilirlər. Binalar bir-birinin ardınca fərqli formalarda uçur, məhəllə isə dağıntılar içində yoxa çıxır.
Qəzetin məlumatına görə, işğalçı qüvvələrin texnikası sərhəddən Şucaiyyə məhəlləsinə doğru yalnız iki kilometr irəliləyə bilir, bu da saatda maksimum 5 km sürətlə baş verir. Tanklar və zirehli maşınlar ard-arda düzülərək geridə böyük toz buludları buraxır, bu isə ətrafın tanınmaz hala düşməsinə səbəb olur. Rəqəmsal xəritələr hələ də Şucaiyyəni sıx yaşayış ərazisi kimi göstərsə də, ərazidəki real vəziyyət bunun əksini sübut edir — müharibədən əvvəl təxminən 100 min insanın yaşadığı bu bölgə artıq yaşanılmaz haldadır.
“Yedioth Ahronoth” əlavə edir ki, Şucaiyyənin müəyyən nöqtəsinə çatmış əsgərlər tamamilə dağılmış evlərin ortasında dərin bir çuxurla qarşılaşıblar — bu, müqavimətə məxsus tunelin aşkarlanması üçün aparılan mühəndis işlərinin bir hissəsi idi. İşğalçı ordunun mühəndis bölməsinin komandirinin bildirdiyinə görə, tunelin müxtəlif hissələrinə dörd ton partlayıcı yerləşdirilərək onun məhv edilməsi planlaşdırılıb.
Qəzet qeyd edir ki, qazıntı və partlayış işləri saatlarla davam edib, bu müddət ərzində ərazi işğalçı qüvvələrin ciddi mühafizəsi altında olub. Müqavimət döyüşçülərinin yaxınlaşmasının qarşısını almaq üçün arada atəş açılıb. Gecə saatları uzandıqca, əsgərlər və müxbirlər arasında bu müharibənin artıq heç bir əsasının qalmadığına dair hisslər güclənib — yeganə məqsəd qalan binaların da məhv edilməsidir.
Qəzet yazır ki, Qəzzada aparılan hərbi əməliyyatlar artıq sırf mühəndislik əməliyyatlarına çevrilib. Gündüzlər buldozerlər və ağır texnika ilə məhəllələr yer üzündən silinir, gecə işləri isə kəskin snayper təhlükəsi səbəbilə işğalçı bölmələrin öhdəsinə düşür. Qəzzanın şimalından cənubuna qədər heç bir ərazi bu texnikalardan xilas ola bilməyib — bütöv məhəllələr dağıdılıb, Rəfah viran edilib və hazırda Xan Yunisin tamamilə məhv edilməsi davam edir.
“Yedioth Ahronoth” qəzetinin BMT məlumatlarına və peyk görüntülərinin analizlərinə istinadən yazdığına görə, 7 oktyabrdan bu yana Qəzza sektorundakı yaşayış binalarının təxminən 70%-i tamamilə məhv edilib. Bu, ümumilikdə 250 min binadan təxminən 174 mininin dağıdılması deməkdir. Nəticədə 1.3 milyondan çox fələstinli məcburi köçkünə çevrilib və onların qayıdacağı heç bir evi qalmayıb.
Qəzet qeyd edir ki, işğalçı rejim bu dağıntıları əsasən “əsgərlərin həyatını qorumaq” bəhanəsi ilə əsaslandırır. Mühəndis bölməsinin komandiri bildirib ki, binaların dağıdılması “təhlükəsizlik zonası” yaratmaq üçün əməliyyat baxımından zəruridir. Onun sözlərinə görə, ayaqda qalan hər bina potensial təhlükə sayılır — snayper mövqeyi və ya yolkənarı partlayıcı üçün istifadə oluna bilər.
Qəzet əlavə edir ki, hərbi mühəndislər həmişə əsgərlərin irəliləməsi üçün yolu hazırlayırlar. Müharibə irəlilədikcə mühəndis bölmələri hər əməliyyatın önündə gedir. D9 tipli buldozerlər keçidlər açmaq və birliklərə müşayiət etmək üçün gətirilir, baxmayaraq ki, bu texnikalar tez-tez partlayıcıların və ya tank əleyhinə raketlərin hədəfinə çevrilir. Bu səbəbdən son vaxtlar bir neçə əsgər yaralanıb.
Digər tərəfdən, “Yedioth Ahronoth” bildirir ki, işğalçı rejimin müdafiə naziri ABŞ-dan yeni nəsil nəhəng buldozerlərin partiyalı şəkildə təhvil alındığını açıqlayıb. Bu təchizat, prezident Bayden dövründə HƏMAS-la razılaşma şərtinə görə aylardır dayandırılmışdı. Lakin Trampın prezidentliyə qayıdışı ilə birlikdə bu məhdudiyyət ləğv olundu və onlarla dağıdıcı texnika bölgəyə göndərildi.
Qəzetin fikrincə, Qəzza məkanının yenidən formalaşdırılması nəhəng mühəndislik layihələri tələb edir. Bu çərçivədə, Qəzza daxilində 1.5 kilometr dərinliyə qədər uzanan “təhlükəsizlik kəməri” salınıb. Bu da minlərlə evin məhv edilməsini tələb edib. Bundan başqa, Misir sərhədinə yaxın “Netserim oxu” və “Filadelfiya oxu” kimi yollar da yaradılıb. Bütün bu layihələr isə çox böyük maliyyə vəsaiti tələb edir.
“Yedioth Ahronoth” qəzetinin yazdığına görə, Qəzzada aparılan dağıntı işlərində işğalçı qüvvələrlə yanaşı özəl şirkətlər də iştirak edir. Bu işlərə ordunun birbaşa göstərişi ilə mülki qruplar cəlb olunub; aralarında druzlar və məskunlaşmış kolonistlər də var. Hər mülki briqadaya ayrıca texnika və bir hərbi nəzarətçi ayrılır. Bu koordinasiya, hərbi texnikanın daha “hücum yönümlü” vəzifələrə yönəldilməsinə imkan yaradır, mülki texnikalar isə torpaqların hamarlanması və məhəllələrin yer üzündən silinməsi işlərinə davam edir.
Qəzetin yazdığına görə, bir zabitin sözləri ilə, hər mülki qrup bir iş günündə təxminən 10 evi dağıda bilir və bunun üçün 5–10 texnika istifadə olunur. Sosial şəbəkələrdə bu işlər üçün işçi axtarışı elanları yayılır və işçilərə gündə 1500 şekel (təxminən 400 dollar) ödəniş təklif olunur. Bəzi ağır texnika operatorlarının aylıq qazancı isə 30 min şekelə qədər yüksəlir.
“Yedioth Ahronoth” əlavə edir ki, bu işə başlamazdan əvvəl işçilər xüsusi hüquqi sənəd imzalamalıdır. Bu sənəd, işğalçı rejimin müdafiə nazirliyini yaralanma və ya ölüm halında məsuliyyətdən azad edir və zərərçəkəni “hücum nəticəsində yaralanmış mülki şəxs” kimi təsnif edir, “hərbi heyət üzvü” kimi yox — bu isə kompensasiya dərəcəsinin aşağı olmasına gətirib çıxarır. Nazirlik iki növ ödəniş sistemi tətbiq edir: ya hər texnikaya görə gündəlik sabit 5000 şekel ödənilir, ya da dağıdılan binaların sayına görə hesablanır.
Qəzet həmçinin bildirir ki, buldozer operatorlarının çoxu işğal altındakı Qərb Sahilində yerləşən məskənlərdən gəlir və bu işlərdə həm maliyyə, həm də ideoloji maraqların birləşdiyi müşahidə olunur. 2024-cü ilin yayında “Şəhadəti Sındır” (Breaking the Silence) təşkilatına ifadə verən əsgərlər təsdiqləyiblər ki, ehtiyat bölmələr və mülki şəxslər — xüsusilə Kiryat Arba məskənindən olanlar — “Netserim oxu” adlanan bölgədə dağıntı işlərini həyata keçirirdilər. Bu əməliyyata milli-dini axınla yaxınlığı olan bir zabit rəhbərlik edib.
Qəzet yazır ki, bu operatorlardan bəziləri öz dağıntı işləri ilə öyünərək sosial mediada videolar paylaşır. Onlardan biri — Avraham Zarbeev — artıq “Qəzzanı dağıdanların simvolu”na çevrilib. Onun adı hətta gündəlik dilə keçərək dağıntı əməliyyatlarını ifadə edən fel kimi işlədilməyə başlayıb. Zarbeev bildirib ki, məqsədi təkcə infrastrukturun məhv edilməsi deyil, həm də torpağın yenidən yəhudi məskunlaşmasına hazırlanmasıdır. Onun sözlərinə görə, “Tanrı bu torpağı bizə verib.”
“Yedioth Ahronoth” qəzeti, Qəzza əməliyyatlarında iştirak edən bir neçə buldozer operatorunun ölümünü sənədləşdirib. Onlardan biri David Libi, digəri isə Avraham Azoulay idi – hər ikisi Qərb Sahilindəki məskunlaşma bölgələrindən idi və “Uriya Gücü” kimi adlar daşıyan yarı-hərbi mühəndis qruplarının üzvləri idilər. Bu qruplar sosial şəbəkələrdə “Rəfahın məhv edilməsində əsas zərbə qüvvəsi” kimi təqdim olunur.
Qəzet qeyd edir ki, bu insanların ortaq cəhəti yalnız texniki bacarıqları deyil, eyni zamanda ideoloji inancdır — Danyela Vais adlı “Nahala” hərəkatının liderinin təbirincə desək, bu inanc “torpağın abadlaşdırılması borcu” ilə qidalanır. Vais hesab edir ki, dağıntı əməliyyatları yəhudi məskunlaşmasının bərpası üçün zəruri hazırlıqdır və vurğulayır: “Bu torpaqları fələstinlilərə boş buraxmaq olmaz.”
“Yedioth Ahronoth” bildirir ki, Qəzzadakı mühəndislik əməliyyatları zamanı işğalçı qüvvələr davamlı itkilər verir. İyulun əvvəlində şimal cəbhəsində bir tankın partladılması da daxil olmaqla, 13 işğalçı əsgər həlak olub. Azoulay üçün keçirilən yas həftəsinin sonunda isə onun yoldaşları tərəfindən 409 binanın dağıdıldığı anı əks etdirən bir video paylaşılıb. Onların sözlərinə görə, bu görüntülər Azoulayın “ruhuna ehtiram” məqsədilə yayımlanıb.
Əlaqədar xəbərlər
