Qüds sakinləri bildirir ki, Ali Məhkəmənin qərarı hüquqi nümayəndəlik olmadan çıxarılıb və bu, məskunlaşanların əmlak iddiaları adı altında məcburi köçürmələrin yeni dalğasına zəmin yaradır
Şərqi Qüdsün Batn əl-Həva məhəlləsində təxminən 700 fələstinli 18 iyunda İsrail Ali Məhkəməsinin Şueyki və Ode ailələrinin yaşayış binasından çıxarılması barədə qərarından sonra deportasiya təhlükəsi ilə üz-üzədir.
Apellyasiya hüququ olmayan bu qərarın bölgədə onlarla başqa ailənin də çıxarılması üçün hüquqi presedent kimi istifadə ediləcəyi gözlənilir.
Əl-Əqsa məscidi kompleksinin cənub kənarında yerləşən Batn əl-Həva 2015-ci ildən bəri təhlükə altındadır; həmin vaxt israilli məskunlaşma qrupu Ateret Kohanim, guya Osmanlı dövrünün sonunda yəmənli yəhudilər tərəfindən alınmış torpaqlar üzərində mülkiyyət iddiaları ilə məhkəmələrə müraciət etməyə başlayıb.
Qrup öz hüquqi arqumentini İsrailin 1970-ci il qanununa əsaslandırır; bu qanun 1948-dən əvvəl itirilmiş əmlakın yəhudilər tərəfindən geri alınmasına icazə verir – halbuki evlərindən didərgin salınmış fələstinlilərə bu hüquq sistematik olaraq tanınmır.
Silvan sakini və Qüds məsələləri üzrə tədqiqatçı Faxri Əbu Diab məhkəmə qərarını siyasi adlandırıb: “Bu məskunlaşan hakim heç bir hüquqi sübuta istinad etmədi, hətta ailələrə məlumat belə vermədi. O, ailələrin və müdafiə vəkillərinin iştirakı olmadan, müharibə, fövqəladə vəziyyət və indiki böhran bəhanəsi ilə hökm çıxardı.”
İş 2020-ci ildə baş prokurorun rəyini gözləyərək dayandırılmışdı, lakin beş ildən çox cavab gəlmədi. Müdafiə vəkili Nail Rəşidin sözlərinə görə, bundan sonra hakim Noam Sohlberg aşağı instansiya məhkəməsinin məskunlaşanların xeyrinə qərarını bərpa edib, ailələrin uzunmüddətli yaşayış hüququnu və Nakbadan əvvəl əmlakın fələstinlilərə satıldığını nəzərə almayıb.
Rəşid qərarı “təhlükəli presedent” adlandıraraq bildirib ki, bu, daha 87 ailənin çıxarılmasına yol aça bilər.
Batn əl-Həva məhəllə komitəsinin rəhbəri Zuhair ər-Racabi deyib ki, Ateret Kohanim Yəmənli yəhudilər tərəfindən 1939–1943-cü illərdə fələstinlilərə satılmış torpaqları “İtkin Əmlak Qayğıçısı Qanunu”ndan sui-istifadə edərək geri tələb edib; o dövrdə yəhudi icması yəmənli yəhudiləri ərəb mənşəli olduqları üçün qəbul etməmişdi.
Qüds Hüquqi Yardım və İnsan Hüquqları Mərkəzindən (JLAC) Rami Saleh qərarın fələstinlilərin Qüdsdən çıxarılmasını asanlaşdırmaq üçün “pozuntuları qanuniləşdirdiyini” deyib.
Qüds valiliyi qərarın, Elad kimi qrupların arxeologiyanı torpaq iddialarına əsas kimi istifadə etdiyi Silvanda – əl-Bustan, Vadi Hilvə, Vadi Yasul və Ein əl-Lozda – məskunlaşma səylərinin intensivləşməsi ilə eyni vaxta təsadüf etdiyini bildirərək BMT və hüquq-müdafiə təşkilatlarını müdaxiləyə çağırıb.
Məhkəmə qərarı məskunlaşan və ordu zorakılığının geniş vüsət aldığı dövrə təsadüf edib.
25–26 iyunda Kəfr Malikdə 100-dən çox hücumçunun iştirak etdiyi məskunlaşanların təşkil etdiyi yanğın hücumu zamanı üç fələstinli qətlə yetirilib, əsgərlər cinayəti törədənləri məsuliyyətsizcə sərbəst buraxıb.
İyunda BMT-nin Humanitar Əlaqələndirmə İdarəsi (OCHA) Tulkarm və Nur Şəmsdə təxminən 100 söküntü qeydə alıb, nəticədə onlarla fələstinli köçkün vəziyyətinə düşüb.
İsrail fələstinliləri kökündən çıxarmağa məcburi çıxarılmalar, söküntülər və məskunlaşan terroru ilə, müharibə qanunları adı altında davam edir.